Giresun Güce Rakımı Kaç? Bir Coğrafyanın Siyasetle Kurduğu Sessiz Diyalog
Giriş: Yüksekliğin İktidarı
Bir siyaset bilimci için rakım yalnızca bir sayısal veri değildir; o, toplumsal düzenin, mekânsal iktidarın ve insanın doğayla kurduğu ilişkinin metaforudur. Giresun’un Güce ilçesi, deniz seviyesinden yaklaşık 370 metre yükseklikte yer alır. Ancak bu rakam, yalnızca toprağın yüksekliğini değil, aynı zamanda insanın dünyaya bakış yüksekliğini de anlatır.
Coğrafya, siyaset bilimi için kaderdir. Çünkü bir yerin rakımı, oradaki iktidar biçimini, ekonomik ilişkileri ve toplumsal dayanışma ağlarını şekillendirir. Güce gibi Karadeniz’in sarp dağlarının arasında konumlanmış bir ilçe, yalnızca doğayla değil, devletle, kurumlarla ve ideolojiyle de sürekli bir müzakere hâlindedir.
Peki, 370 metrelik bu yükseklik, sadece bir rakım mıdır? Yoksa toplumun kendi kaderini belirleme arzusunun sessiz bir simgesi midir?
İktidarın Coğrafyası: Rakım ve Merkez İlişkisi
Güce’nin rakımı, aslında merkeze olan uzaklığın da bir ölçüsüdür. Coğrafi olarak yükselmek, çoğu zaman siyasal merkezden uzaklaşmak anlamına gelir. Giresun’un bu dağlık ilçesinde yaşayanlar, tarih boyunca hem doğanın hem de devletin sert koşullarıyla karşılaşmıştır.
İktidar burada bir merkezden yayılan hiyerarşik düzen değil, yerel dayanışmanın ürettiği bir güç biçimidir. Devletin merkezileşmiş kurumlarına karşı, Güce halkı kendi “yerel devlet” pratiklerini geliştirir: köy meclisleri, imece kültürü, gönüllü yardımlaşma ağları… Bunlar, rakımın yarattığı mekânsal bağımsızlığın siyasal yansımalarıdır.
Ama şu soruyu sormak gerekir:
Bir toplum, coğrafi olarak yüksekte olduğunda, siyasal olarak da yükselebilir mi?
Kurumlar ve İdeoloji: Dağın Ardındaki Düzen
Kurumlar, iktidarın sürekliliğini sağlayan yapılardır. Ancak Güce gibi küçük yerleşimlerde bu kurumlar, merkezi devletin temsilcisi olmaktan çok, toplumsal belleğin taşıyıcısı hâline gelir. Okul, cami, kahvehane, belediye binası… Her biri kendi ideolojik anlamını taşır.
İdeoloji, rakım gibi görünmezdir ama her yere sinmiştir. Karadeniz’in dağ köylerinde devletin diliyle konuşmak kadar, doğanın diliyle düşünmek de bir tür siyasal eylemdir. Bu yüzden Güce’de “iktidar”, bazen Ankara’dan değil, köyün yaşlısının sözünden gelir.
Rakım burada sadece yükseklik değil, aynı zamanda dirençtir. Çünkü yüksekte yaşamak, hem doğaya hem iktidara karşı bir tür “varoluş mücadelesi”dir.
Vatandaşlık ve Katılım: Rakımın Demokrasiyle İmtihanı
Güce’nin 370 metrelik rakımı, vatandaşlık bilincinin de sınırlarını çizer. Yüksekteki toplumlarda bireycilik yerine dayanışma öne çıkar. Kadınlar burada demokratik katılımın görünmeyen aktörleridir. Evde, tarlada, pazarda; karar süreçlerine fiilen dâhil olurlar. Bu, modern demokrasinin öngördüğü “temsili katılımın” ötesinde, doğrudan bir toplumsal etkileşim biçimidir.
Erkeklerin güç merkezli stratejik tavırları ise yerel siyasetin yapısını belirler. Muhtarlık seçimleri, köy dernekleri, tarım kooperatifleri… Bu alanlarda erkek egemen bir siyaset tarzı hâkimdir. Fakat kadınların toplumsal dayanışma ağları, o erkeksi yapının arkasında sessiz bir denge unsuru oluşturur.
Demokrasi burada rakımla ölçülmez; ancak yükseklere çıktıkça, kararların da daha çok “aşağıdan” geldiğini görürüz.
Sizce, gerçek demokrasi deniz seviyesinde mi doğar, yoksa dağların sessiz köylerinde mi?
Rakımın Sembolü: Yükseklik Bir Yalıtım mı, Yoksa Özgürlük mü?
Rakım, hem mesafeyi hem de bakış açısını temsil eder. Güce gibi yerlerde bu yükseklik, bir tür özerklik duygusu yaratır. İnsanlar merkezden uzaklaştıkça kendi yasalarını, kendi ahlak anlayışlarını ve kendi siyaset biçimlerini üretirler.
Ancak bu özgürlük duygusu, zaman zaman yalıtımla da sonuçlanabilir. Giresun’un yükseklerinde yaşayanlar, modern siyasetin hızına yetişemeyebilir; ama aynı zamanda onun yozlaşmasından da korunurlar. Bu çelişki, Türkiye’deki yerel siyaset tartışmalarının kalbinde yer alır.
Rakım, bu açıdan bir “iktidar mesafesi” metaforudur. Yükseğe çıktıkça, görünmez hâle gelen bir toplumun sesi hâlâ duyulur mu?
Sonuç: Giresun Güce’nin Rakımı, Bir Sayıdan Fazlası
Güce’nin 370 metrelik rakımı, yalnızca coğrafi bir veri değil; aynı zamanda bir siyasal semboldür. O yükseklikte doğan insan, hem doğayla hem iktidarla, hem devletle hem de kendiyle mücadele eder.
Rakım, bir toplumun “merkezle kurduğu mesafenin” aynasıdır. Giresun Güce, bu anlamda sadece bir ilçe değil; yükseklikle özgürlüğü, uzaklıkla kimliği yeniden tanımlayan bir mekândır.
Son olarak, şu soruyla bitirelim:
Toplumların yükselmesi için coğrafi bir rakıma mı, yoksa zihinsel bir dönüşüme mi ihtiyaç var?